1/Düzenleme Neyi Hedeflemekte?
Son dönemde en çok anlaşmazlık çıkan konuların başında kira uyuşmazlıkları gelmektedir.
Öyle ki ev sahibi kiracı ilişkisi özel hukuk alanına dahil olmasına rağmen Devlet eliyle müdahale ihtiyacı duyulmuş ve bir dönem kira artışlarında %25lik tavan sınır uygulamasına geçilmiştir.
Son olarak ise, kira sözleşmelerinde yaşanan sorunları ortadan kaldırmak adına kontratların artık E-Devlet üzerinden yapılabilmesi uygulamasına geçilmektedir.
Böylece bir yandan sözleşmeler merkezi bir sistemde kaydedilmekle kayıt dışılık sorunu ortadan kalkacak, diğer taraftan sözleşmelere erişim kolaylığına bağlı olarak ispat ve belge oluşturma türünden işlemlerde noter vb masraf-zaman kayıplarının önüne geçilecektir. Ayrıca vatandaşlar hızlı, kolay ve güvenilir bir şekilde istedikleri yerden kira sözleşmelerini yapabilecektir.
2/Uygulama Kimleri Kapsamaktadır?
Kira sözleşmesinin E-Devlet üzerinden yapılması zorunlu hale gelmektedir. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından proje 2 kademeli olarak planlanmıştır.
04.11.2024 itibariyle İlk dönemde;
04 Kasım 2024 itibariyle yürürlüğe giren uygulama ile E-Devlet üzerinden kira sözleşmesi akdedilmesi, taşınmaz sahiplerinin kullanımına sunulmuş ve bu şekilde sistem üzerinden sözleşme hazırlanması imkanı ev sahiplerine tanınmıştır. Bunun için taşınmaz sahibinin 18 yaşından büyük olması zorunludur. Hissedar sayısı 10’un üzerinde olan taşınmazlar için ise bu hizmet verilememektedir.
Yıl sonunda hayata geçecek olan ikinci dönemde;
2024 sonu itibariyle uygulamaya konulması planlanan ikinci kademe ise, kira sözleşmesi hazırlanmasının aracılara da sağlanmasını öngörmektedir. Lakin burada sistem üzerinden kira sözleşmesi hazırlanması ve tarafların onayına sunulması hakkının kime tanınacağı konusunda şimdiden bir uyuşmazlık doğmuştur. Zira Bakanlık planı, bu yetkinin emlak danışmanları ve onlar tarafından yetkilendirilen kişilere bu yetkinin tanınması yönündedir. Ancak Türkiye Barolar Birliği tarafından uygulamanın başladığı gün Bakanlığa gönderilen mektup ile, meslekleri gereği sadece kira ilişkisine aracılık etmekle ehil olan emlakçılara, her iki tarafa borç yükleyen ve sonuçları olan bir hukuki metni hazırlama yetkisinin tanınması sonucu amaçlananın aksine vatandaşların mağduriyetine sebep olacağı izah edilerek yetkinin avukatlara bırakılması talep edilmiştir. Konunun ne şekilde çözümleneceği süreçte şekillenecektir.
3/Mevcut Durumda E-Devlet Üzerinden Nasıl Sözleşme Yapılmaktadır?
Uygulamanın aşamaları gayet pratik ve kolaydır.
İlk aşama; sözleşmenin hazırlanması
Ev sahipleri E-Devlet üzerinden Hazine ve Maliye Bakanlığı Kira Sözleşmesi İşlemleri ve Hizmeti sekmesine giriş yapacaktır. Burada çıkan seçeneklerde “sahibi / hissedarı olduğum taşınmaz için işlem yapmak istiyorum” seçeneği işaretlenir. Sonrasında ise yeni kira sözleşmesi oluştur sekmesi tıklanıp KVKK metni onaylanır. Ancak sistem TAKBİS ile uyumlu olduğundan taşınmaz listesi buna göre çıkmaktadır.
Burada yer alan bilgiler doldurularak taşınmaz sahibi tarafından kira sözleşmesi oluşturulacaktır. Burada taraf bilgileri, sözleşmenin içeriği, bedeli, kullanım süresi, depozito gibi ayrıntılar düzenlenir.
İkinci aşama; hak sahiplerinin onayı
Taşınmaz sahibi tarafından oluşturulan sözleşme eğer varsa diğer hisse sahipleri tarafından 3 gün içerisinde onaylanacaktır.
Üçüncü aşama; kiracı tarafın onayı
Tüm hak sahipleri onayından sonraki 3 gün içerisinde bu kez kiracı ve varsa kefil tarafından sözleşme onaylanacaktır. Bunun için kiracı ve varsa kefilin E-Devlet üzerinden sisteme giriş yaptıktan sonra sıfatına göre “Kiracı olarak işlem yapmak istiyorum” veya “Kefil olarak işlem yapmak istiyorum” seçeneğini işaretlemesi gereklidir. 3 günlük süre hak düşürücüdür, bu zaman zarfından onaylanmayan sözleşmeler için barkodlu belge oluşturulmaz
4/Sonuç Olarak
Tüm aşamaların tamamlanması ile birlikte artık TBK madde 299 vd hükümlerine göre kira sözleşmesi kurulmuş olacağından hukuki anlamda tüm sonuçları doğuracak ve sorumluluk getirecektir. Zaten sözleşme hazırlanırken KVKK metni öncesi aydınlatma onamında bu hususlar açıkça yer almaktadır.
Yeni dönemin sağlayacağı kolaylıklar, ispat ve sözleşme şartlarının aleniliği açısından son derece işlevseldir. Ancak burada yapılan işlemlerin bir sözleşme olduğu, dolayısıyla şartlarının eski dönemde olduğu gibi 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununa uygun biçimde oluşturulması gerektiği unutulmamalı ve konusunda uzman hukukçulardan destek alınmalıdır.
Benzer Konular
Ziyaretçi Yorumları
