Son günlerde kripto para piyasası oldukça revaçta. Zira yatırımcılar arasında sadece kişiler değil bazı ülkeler de yer almaktadır.
Bu durumda kripto para piyasalarında döngüsel olarak gerçekleşen ve boğa sezonu olarak adlandırılan artış döneminde bulunulduğuna dair inanç önemli bir etkendir.
Yine dünya siyasetindeki gelişmeler, özellikle Amerika Birleşik Devletlerindeki başkanlık değişimi ve en büyük kripto paranın rezerv para olma ihtimallerinin konuşulması da gözleri bu alana çeviriyor.
Peki kripto paralara dair yasla mevzuat ne diyor? Gelin Türk Hukukunda geçerli olan kuralları kısa başlıklar altında inceleyelim.
Kripto Para Nedir?
Kripto paralar; dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıkları ifade eder,
Kripto paralar, dijital/sanal bir para birimidir ve merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymadan işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlayan kriptografi teknolojisini kullanır.
Kripto paralar,işlemlerin güvenli bir şekilde kaydedildiği blockchain teknolojisi adı verilen bir sistemde tutulur. Bu blockchain, bir kripto varlığa dair tüm işlemlerin tutulduğu kayıt defteri anlamı taşımaktadır.
Sistemin ana dinamikleri küresellik, merkeziyetsizlik, şeffaflık, güvenlik ve anonimlik üzerine çalışmaktadır. Bu varlıklar yatırım, alışveriş, transfer ve ödeme alanlarında işleve sahiptir.
Kripto Alıp Satmak Yasal mı?
Hukukta yasaklılık kavramı, açık biçimde bu yönde bir düzenlemenin varlığını gerektir. Bu anlamda bazı davranışlar doğrudan yasak tanımı ile yaptırım altına alınabildiği gibi (örneğin suç ya da idari yaptırım altına alınma) bazıları ise çerçeve normlar aykırılığından ötürü kendiliğinden yasaktır (Örneğin TBK madde 27; “Kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmeler kesin olarak hükümsüzdür.”).
Ülkemizde kripto ticaretini doğrudan yasak olarak tanımlayan bir yasal düzenleme ya da çerçeve norm bulunmamaktadır. Dolayısıyla kripto ticareti yasak değildir ve hukuka aykırı bir yönü yoktur. Kripto para ticareti ile bahis siteleri karıştırılmamalıdır.
Ancak yasak olmaması Devletin bu alana hiç müdahil olmadığı anlamına gelmiyor. Bu açıdan ilk olarak 16.04.2021 tarihli R.G de yayımlanan “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına dair Yönetmelik” gereğince her ne kadar kripto para alım satımına müdahale edilmese de, ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kripto paraların kullanılamayacağı, ayrıca bu amaçla kullanılmasına yönelik hizmet sunulamayacağı açıkça yer almıştır.
Sonrasında ise kripto varlık ekosistemine yönelik düzenleme içeren “Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, geçtiğimiz yıl 26 Haziran 2024 tarihinde TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaşmış ve böylece Türkiye’de kripto varlıklara dair ilk yasal çerçeve oluşturulmuştur.
Bahsedilen yasal düzenleme mevcut durumda kripto ticaretine bir yasaklama getirmese de Türkiye’de faaliyet gösterecek olan kripto borsaların işleyişine dair genel kurallar içerdiği görülmektedir.
Ayrıca platformlar üzerinden kripto varlıkların alınıp satılmasına ve ilk satış ya da dağıtımının yapılmasına; kripto varlıkların takasına, transferine ve saklanmasına ilişkin usul ve esasların düzenleme yetkisi Sermaye Piyasası Kuruluna verilmiştir.
Yasal düzenleme sonrasında yurtdışı merkezleri platformlara bazı şartları yerine getirmesi için SPK tarafından süre tanınmıştır. Bu doğrultuda süresinde gerekli zemini oluşturmayan ve global ölçekte aktif bir borsaya, SPK tarafından erişim engeli getirilmiştir.
Kriptoda Vergisel Sorumluluk Mevcut mu?
Vergisel yükümlülüklerde yasallık ilkesi geçerlidir. Anayasa madde 73/3; “Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır.” düzenlemesi bu şekildedir.
Şuan geçerli mevzuatımızda kripto para kazançlarının vergilendirilmesine dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Dolayısıyla halihazırda kripto ticareti vergiden muaftır.
Ancak bu alanın da vergilendirilmesi gerektiği sıklıkla gündeme gelmektedir. Devletin bu yönde bir adım atmayacağı, atarsa vergi oranlarının nasıl belirleneceği şu aşamada belirsizdir. Yine böyle bir ihtimalde tıpkı BİST işlemlerinde olduğu gibi Anayasa madde 73/son çerçevesinde geçici muafiyet ya da indirim uygulanıp uygulanmayacağı da bilinmemektedir.
*Yazımız kaleme alındığı tarih itibariyle mevcut kurallar çerçevesinde genel bilgilendirme amaçlıdır ve yatırım tavsiyesi/reklam içermez.
Ziyaretçi Yorumları
