Boşanma davası ile birlikte tazminat alabilir miyim ya da ne zaman alırım soruları sıkça sorulmaktadır. Peki boşanmada tazminat almak ne zaman ve nasıl mümkün?
Boşanma davalarında tazminat, belirli koşullar altında ve belirli durumlarda talep edilebilir. Türk Medeni Kanunu’na göre boşanmada esas olarak iki türlü tazminat mevcuttur; maddi ve manevi tazminat.
Boşanma, bir eşin kusuru nedeniyle gerçekleşmişse, kusursuz veya daha az kusurlu olan eş, kusurlu eşten maddi ve manevi tazminat talep edebilir. Eğer kusur oranı eşitse veya tazminat isteyen eş diğerinden daha kusurlu ise tazminat talep edemez. (“…evlilik biriliğinin temelinden sarsılmasına sebep olan olaylarda tarafların eşit kusurlu olduklarının kabulü gerekir. Mahkemece yanılgılı değerlendirme sonucu kadının tam kusurlu olarak kabulü doğru olmayıp, bozmayı gerektirmiştir. Yukarıda 1. bentte açıklandığı üzere boşanmaya sebebiyet veren vakıalarda taraflar eşit kusurludur. Boşanmaya sebep olan olaylarda eşit kusurlu eş yararına manevi tazminata karar verilemez. Davacı-karşı davalı erkek yararına Türk Medeni Kanunu’nun 174/2. madde koşulları oluşmamıştır….”; Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2019/2039 E 2019/6874 K).
Maddi tazminat; boşanma nedeniyle eşin ekonomik durumunda meydana gelen zararlar için talep edilir (örneğin, eşin iş kaybı veya gelir azalması gibi). Yasa gereği burada mevcut veya beklenen menfaatlerin boşanma yüzünden zedelenmesi, tazminat talep edenin kusursuz veya diğer eşe göre daha az kusurlu olması gerekecektir.
Manevi tazminat; boşanmaya neden olan olaylar (örneğin aldatma, şiddet, hakaret gibi) nedeniyle eşin yaşadığı acı, üzüntü ve itibar kaybı için talep edilir. Burada ise boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkının saldırıya uğraması ve karşı tarafın kusurlu olması gereklidir. (“….Davalı erkeğe kusur olarak yüklenilen güven sarsıcı davranışın varlığının ispatlanmadığı anlaşılmaktadır. O halde bu kusurun erkeğe yüklenilmesi doğru olmamıştır. İlk derece ve bölge adliye mahkemesince kabul edilen ve ispatlanan, davalı erkeğin kusurlu davranışları davacı kadının kişilik haklarına saldırı oluşturacak nitelikde değildir. Manevi tazminata hükmedilmesini gerektirecek başka bir olayın varlığı da kanıtlanmamıştır. Salt boşanmış olmak ya da bunun sebebiyet verdiği üzüntü de manevi tazminatı gerektirmez. Öyleyse, davacı kadının manevi tazminat talebinin reddi gerekir. Bu husus nazara alınmadan kadın, yararına manevi tazminata hükmedilmesi doğru olmayıp gerektirmiştir…”; Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2020/3392 E 2020/5327 K).
İstisnai olarak ise maddi ve manevi tazminat haricinde evlilik birliğinin temsili nedeniyle tazminat gündeme gelebilecektir. Eşlerden biri, evlilik birliği sırasında diğer eşin onayı olmadan yaptığı harcamalar veya borçlanmalar nedeniyle zarara uğramışsa, bu zararın tazmini talep edilebilir.
Peki tazminatın belirlenmesi neye göre yapılır?
-Öncelikle talebe bakılır. Çünkü hukuk davalarında taleple bağlılık ilkesi geçerlidir ve hakim tarafların talebinden daha fazlasına hükmedemez.
-Sonrasında ise tazminat miktarı, tarafların kusur durumu, boşanmaya sebep olan olayların ağırlığı, tarafların sosyal ve ekonomik durumları gibi faktörlere bakılarak uygun biçimde belirlenir. Tazminat verilmesi işe amaçlanan yasada tanımlı hakların ihlalinden doğan zararların telafisidir. Bu sebeple tazminatın, uğranılan haksızlığı bir nebze de olsa giderecek seviyede ayarlanması şarttır. Ancak Türk hukukunda tazminat zenginleşme aracı olarak kullanılamaz, yani uğranılan haksızlığa nazaran orantısız biçimde verilemez.
(“…Tarafların tespit edilen ekonomik ve sosyal durumlarına, boşanmaya yol açan olaylardaki kusur derecelerine, paranın alım gücüne, ihlal edilen mevcut ve beklenen menfaatlerin kapsamına nazaran, kadın yararına hükmolunan maddî tazminat azdır. 4721 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesindeki hakkaniyet ilkesi ile 6098 sayılı Kanun’un 50 nci ve 51 inci madde hükümleri nazara alınarak, 4721 sayılı Kanun’un 174 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca daha uygun miktarda maddî tazminat takdiri gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir…”; Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2023/6479 E 2024/2636 K).
Peki tazminat ne zaman istenir? Tazminata dair kararlar asıl davanın yani boşanmanın bir parçasıdır. Bu sebeple boşanmanın kesinleşmesi ile birlikte icraya verilebilecektir. Ancak tazminat talepleri, boşanma davası sırasında veya boşanma sonrasında ayrı bir dava ile talep edilebilir. Eğer tazminat talepleri boşanma ile birlikte istenilmemişse, boşanmanın kesinleşmesinden sonra 1 yıl içinde ayrı bir dava açılmalıdır.
Tüm bunların konusunda uzmanlık sahibi avukatların desteği ile yürütülmesi gereken ve önemli sonuçları olan süreçler olduğu unutulmamalıdır.
*yargıtay kararları için bknz; https://karararama.yargitay.gov.tr/
Benzer Konular
Ziyaretçi Yorumları
