HEKİMLERİN ZORUNLU MESLEKİ SİGORTALARI

Hekimlerin ve diş hekimlerinin, mesleklerini icra ederken tıp ve etik kurallarına uygun davranma yükümlülükleri bulunmaktadır. Sağlık hizmetleri, diğer meslek gruplarına göre çok daha fazla risk barındırdığından olası ihtilaflarda hekimlerin hukuki anlamda güvence altına alınması son derece önemlidir. Nitekim son yıllarda hekimlere karşı açılan tazminat davalarında büyük bir artış gözlemlenmektedir.

Bu yazımızla, hekimlerin zorunlu mesleki sorumluluk sigortası ekseninde açıklamalarla, tamamlayıcı mesleki sorumluluk sigortası dahil hukuki ve mali güvence esasları hakkında bilgilendirme yapmayı amaçlamaktayız.

Yazı İçeriği ve Başlıklar;

1-Mesleki Sorumluluk Sigortası Nedir?

Sorumluluk sigortası yaptırılmasıyla, bir sözleşme oluşmaktadır. Bu şekilde mesleğin ifası nedeniyle karşılaşılabilecek olan tazminat taleplerine karşı, sigortalıya güvence sağlanmaktadır. Karşılığında ise sigortacıya prim ödenmektedir.

Bu sigorta türüne dair mevzuata bakıldığında;

1. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu içerisinde Sigorta Hukuku kitabında ayrı bir başlık altında düzenlenmiştir.
2. Ayrıca 26.05.2013 tarih 28658 sayılı Resmi Gazete yayımlanan Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ile sağlanacak korumanın genel hatları çizilmiştir. Genel şartlarda birden fazla mesleğe dair ek klozlar mevcut olup hekim klozu bunlardan biridir.
3. Bununla birlikte konumuz özelinde, 28.12.2012 tarih 28395 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları bulunmaktadır.

TTK madde 1473 düzenlemesi ile sorumluluk sigortasının konusu; sözleşmede öngörülen ya da zarar daha sonra doğsa bile, sigorta süresi içinde gerçekleşen bir olaydan kaynaklanan sorumluluğu kapsamaktadır. Sigorta öncesi yaşanan olaylar yönüyle ise sorumluluk, sigorta süresinde yöneltilebilecek olanlarla sınırlıdır (Genel Şartlar madde 1)

Böylelikle sigorta sözleşmesinde öngörülen limitlerde bir mali koruma sağlanmaktadır.

2-Kimler Sorumluluk Sigortası Yaptırabilir?

Sorumluluk sigortası yaptırılması birçok alanda kendini gösterebilmektedir. Bu kapsamda hekimler, diş hekimleri, avukatlar, mühendisler, yönetim danışanları, mimarlar, medya çalışanları, sigorta acenteleri, seyahat acenteleri gibi geniş bir yelpazede bu tür korumaya başvurulması mümkündür. Bununla birlikte işverenlerin de işyerleri için böyle bir sigorta yaptırmaları mümkündür.

Konumuz özelinde hekimler ve diş hekimleri yönüyle sorumluluk sigortası, 1219 sayılı yasa ek madde 12 düzenlemesi gereği zorunludur. Üstelik bu zorunluluk sadece kamu çalışanları ile sınırlı olmayıp kendi özel muayenehanesinde çalışanlar için de geçerlidir. Kamuda çalışanlar yönüyle farklı olarak sigorta primlerinin yarısı döner sermayeden, bulunmayan hallerde ise kurum bütçesinden karşılanmasıdır.

3-Sigorta Kapsamında Sorumluluk Esasları Nelerdir?

Mesleki sorumluluk sigortası; sorumluluk esasına dayanır. Söz konusu sorumluluğun temeli, kişinin icra ettiği meslek ile yüklenmiş olduğu özen gösterme yükümlülüğünün yerine getirilmemiş olması veya kişinin mesleki yeterliliği dahilinde kusurlu, eksik ve yanlış hareket etmesi durumunda üçüncü şahısların maruz kalacağı zarar oluşturmaktadır.

Bununla birlikte diğer mesleklere nazaran, hekimlerin mesleklerini icrası esnasında daha dikkatli olmaları gerektiği ve dolayısıyla özen yükümlülüğünün daha kapsamlı olacağı muhakkaktır.

Mesleki sorumluluk sigortası, hekimin mesleği ve alanıyla ilgili konular kapsar. Örneğin bir ortopedi uzmanının acil durumlar haricinde başka bir alanda hastaya müdahalesini sigorta kapsamaz. Yine meslekten yasaklı bir hekimin ilk yardım ve acil haller dışındaki müdahaleleri de kapsam dışıdır.

Bazı özel haller, sigorta genel şartlarının eki olan hekim klozuyla özel olarak sigorta kapsamı dışında tutulmuştur. Örneğin acil hallerde uzman eliyle yapılmadıkça genel anestezi işlemleri kapsam dışıdır. Yine tıbbi müdahaleler dışında bazı kimyasal maddelerden kaynaklı zararlar da sigorta teminatı dışındadır.

Bununla birlikte, bazı durumlar ancak sigorta sözleşmesinde açık hüküm bulunması halinde güvenceye dahildir. Örneğin deney ve araştırmalardan doğan tazminat talepleri veya tedavi amacı olmaksızın yapılan bütün tıbbi müdahaleler ile plastik cerrahların güzelleştirme amaçlı yaptıkları her tür estetik ameliyattan kaynaklanan tazminat talepler bu şekildedir.

4-Limit Aşan Zararlara Önlem; Tamamlayıcı Hekim Sorumluluk Sigortası

Son dönemlerde artan tazminat miktarları ve paranın değer kaybı karşısında, zorunlu hekim mesleki sorumluluk sigortası limitleri yetersiz kalmaktadır.

Bu açıdan 4 farklı risk grubu oluşturulmuş ve limitler 95 ayrı branş kabulüyle buna göre belirlenmiştir. (21 Temmuz 2010 tarih 27648 sayılı Resmi Gazetede yayımlı tebliğe göre).

Örneğin;

• Fizyoloji ve çevre sağlığı uzmanları en düşük risk grubu olan 1. grupta yer almakta ve sorumluluk olay başına 200.000 TL ile sınırlıdır.
• Spor hekimleri, aile hekimleri ve dermatologlar 2. risk grubuna dahil olup üst limit olay başına 400.000 TL ile sınırlıdır.
• Göz doktorları, KBB hekimleri ve psikiyatristler, 3. risk grubunda ve üst limit 600.000 TL’dir.
• Acil servis hekimleri, genel olarak cerrahlar ve kadın doğum hekimleri en riskli grup olan 4. grupta bulunmakta ve üst limit olay başına 800.000 TL olarak kabul edilmektedir.

Belirlenen limitler olay bazında geçerli olup birden fazla vakıada toplam koruma 1.800.000 TL ile sınırlıdır.

Tamamlayıcı sigorta ile bu limitlerin üstü sigortalanmaktadır. Özellikle üst risk grupları için ekstra güvence önemlidir. Bu durumda da tıpkı zorunlu sigortada olduğu gibi maddi manevi tazminat ve yargılama giderleri güvence altına alınır.

Ancak tamamlayıcı sorumluluk sigortası, zorunlu mesleki sigorta limitleri aşılmadıkça devreye girmeyecektir. Rizikonun gerçekleşmesiyle her iki sigortaya da ihbarda bulunulması gerekmektedir.

5-Sigortanın Zorunlu Olması Yönüyle Değerlendirmemiz

Zorunluluk nitelendirmesi, insan doğası gereği iticidir. Ayrıca ödenen sigorta primleri ek mali yükümlülüktür. Ancak bu yöndeki külfetler, olası ihtilaflarda yöneltilecek taleplerin karşısında cüzidir. Zira günümüzde özellikle tıbbi malpraktis nedeniyle açılan davalarda talep olunan tazminat talepleri çok ciddi boyutlardadır.

Bu nedenlerle, mesleki sorumluluk sigortasının hekimlere zorunlu tutulması, hekimlerin lehinedir. Aynı doğrultuda, başta avukatlar olmak üzere mesleki sorumluluk sigortasının, riskli meslekler için zorunlu tutulması yerinde olacağını düşünüyoruz.

*Kişinin hukuki sorumluluğunu doğrudan ilgilendiren tıbbi müdahaleden kaynaklı davalarda hak kaybı yaşanmaması adına konusunda uzman bir avukat tarafından dava takibi önem taşımaktadır.