MİRASIN REDDİ ve SGK ALACAKLARI

Miras haklarının reddi sosyal güvenlik haklarının istemesine engel midir?

Yazımızla; mirasın reddedilmesinin SGK alacaklarına etkisini örnek kararlarla ele almaktayız.

Vefat eden kişi size malvarlığı yerine borç bıraktıysa mirası reddetmeye yasal olarak hakkınız var. Bu durumda Sulh Hukuk Mahkemesine yapacağınız bir başvuruyla mirası reddettiğinizi ifade ederseniz, geriye kalan bu borçlardan kimse sizi sorumlu tutamaz. Bunun için başvuru süresi 3 aydır.

Ancak mirası reddedince emekli ikramiyesi ve ölüm aylığını da kaybeder miyim endişesi taşıyorsanız korkmayın. Çünkü emekli ikramiyesi ve ölüm aylığı, mirastan değil sosyal güvenlik yasalarından kazanılan haklardır. Bu sebeple mirasın reddedilmesi veya kabul edilmesinin, ölüm aylığı istenmesine doğrudan bir etkisi yoktur.

Miras bırakan kişi ölünce geriye bıraktığı hakların ve borçların tamamına tereke adı verilir. Buna göre haklar ve borçlar mirasçılara birlikte geçer, yani borçların karşılanmayan kısmı mirasçıya kalır. Ancak emekli ikramiyesi ve dul/yetim aylığı terekeye dahil değildir. Örnek bir olayda Yargıtay tam olarak bu duruma işaret etmektedir;

• “…Emekli Sandığınca yapılan toptan ödeme, mirasçılara ait olduğu için terekeye eklenmez, Kanun gereği mirasçılara verilen bir para olduğu için tenkis davasına konu teşkil etmez. (Şener Esat, İlmi Açıklama ve Kazai İçtihatlarla Mirasta Tenkis, İade, İstihkak, Seçkin Yayınevi, Ankara, 1995, sayfa 204…”;YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ 2021/903 E 2021/2444 K

Görüleceği üzere bu haklar, mirastan bağımsızdır. Bu bağımsızlık iki yönlü sonuç doğurur. Yani nasıl ki mirası reddetmeniz bu haklarınızı ortadan kaldırmıyorsa, konumuz olan emekli ikramiyesi ya da dul/yetim aylığını talep etmeniz de, mirası kabul ettiğiniz anlamına gelmiyor. Bakın Yargıtay benzer bir olayda nasıl karar vermiş

• “…murisin ölümü nedeniyle davacılara ödenen ikramiye hak sahiplerinin sıfatından doğan haklar olup terekeye dahil değildir. Emekli ikramiyesini almak terekeye sahiplenme anlamına gelmez. Bu nedenle davanın esasına girilerek murisin aktif ve pasifleri bilirkişi raporu ile belirlenmeli ve sonucuna göre karar verilmelidir…”; YARGITAY 14. HUKUK DAİRESİ 2015/17979 E 2016/7416 K

Sosyal güvenlik hakları doğrudan yasadan kaynaklandığı için, hak sahibi olan geride bıraktığı eşi ve çocukları SGK’ya başvurup emekli ikramiyesini isteyebilir. Yargıtay’da aynı görüştedir.

• “…Emekli Sandığı Kanunu 89. maddesi uyarınca emekli ikramiyesini talep etmeden ölen iştirakçinin, emekli ikramiyesinin tamamı dul ve yetim aylığına hak kazanan yakınlarına payları oranında ödenecektir. Bu düzenleme ile birlikte Yasa’da; 18 yaşını tamamlamış erkek çocuklar yükseköğrenim görmeleri şartıyla yetim aylığına hak kazanacağı düzenlenmiştir….ikramiyenin tamamının dul ve yetim aylığına hak kazanan kişilere ödeneceği Sosyal Güvenlik Yasası’nda hüküm altına alındığından, ödenmesi gereken miktar terekeye aktarılmaksızın diğer mirasçılara dağıtılacaktır…”; YARGITAY 8. HUKUK DAİRESİ 2019/2083 E 2020/6248 K

Ancak yukarıdaki durum, ölen kişinin çalışırken vefat etmesi haline özgüdür. Eğer bu kişi ölmeden önce başvuruda bulunmuş ve ikramiyeyi alamadan vefat etmiş ya da ikramiyeyi almış ise, tümü mirasa dahildir ve mirası reddeden kişiler hak iddia edemezler. Benze bir yaklaşım kıdem tazminatı için de kabul edilmektedir.Kıdem tazminatının sahiplenilmesi durumunda mirasın reddi hakkından vazgeçileceği Yargıtay tarafından kabul edilmektedir.

• “…miras bırakanın çalışması karşılığı olan kıdem tazminatını 2007 yılında almakla terekeyi mal edinmiş olduklarından TMK’nun 610/2. maddesi koşulları gerçekleşmiş ve davacıların mirası red hakkı düşmüştür. Dolayısıyla davacıların 2012 yılında açtıkları bu davanın reddi gerekirken kabulüne karar verilmesi doğru olmamıştır…” Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2014/4680 E 2014/4452

Yargıtay kararlarından görüleceği üzere, sosyal güvenlik hakları doğrudan yasadan kaynaklanmakta olup mirasa dahil değildir. Dolayısıyla mirasın reddedilmesinin bu hakların kazanımında bir etkisi bulunmamaktadır.

*/Makalemizdeki içerik, genel olarak bilgilendirme amaçlıdır. Her olayın farklı özellikler taşıması ve nedeniyle, hak kaybı yaşanmaması adına konusunda uzman avukatlardan destek alınması son derece önemlidir.

**/Yargıtay kararları için; https://karararama.yargitay.gov.tr/