ANLAŞMALI BOŞANMA ŞARTLARI

Anlaşmalı boşanmanın genel şartlarını bu yazımızla özet biçimde ele almaktayız. Daha detaylı bilgi için;

https://www.jethukuk.com/anlasmali-bosanmada-dikkat-edilecekler/

https://www.jethukuk.com/adim-adim-anlasmali-bosanma/

https://www.jethukuk.com/anlasmali-bosanma-protoklüne-uyulmamasi/

Aile, Türk Toplumunun temelidir. Devlet, ailenin huzur ve refahı için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür (Anayasa madde 41)

Bu sebeplerle boşanma, normal hukuk davaları gibi tamamen tarafların iradesine bırakılan bir alan değildir. Bir yönüyle kamu düzenini ilgilendirmektedir.

Zira boşanmaya, ancak Türk Medeni Kanunu 161 ila 166 arasında düzenlenen boşanma sebeplerinin varlığı ve bunların ispatı halinde hükmolunur.

Ayrıca boşanma davasında birçok düzenleme, bu davayı kamusal alana yaklaştırmaktadır;

• Boşanma davasında davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemler talep olmasa da mahkeme tarafından kendiliğinden dikkate alınır.
• Yargılamayı yapan hakim,boşanma veya ayrılık davasının dayandığı olguların varlığına vicdanen kanaat getirmedikçe, bunları ispatlanmış sayamaz.
• Tarafların bu konudaki ikrarları hakimi bağlamaz.
• Hakim, kanıtları serbestçe takdir eder.
• Boşanma veya ayrılığın yan sonuçlarına ilişkin anlaşmalar, hakim tarafından onaylanmadıkça geçerli olmaz.

Ancak yukarıdaki ilkelerin tavizsiz uygulanmasının yaratacağı sakıncaları bertaraf adına, TMK madde 166/3 ile eşlere belirli şartlar altında anlaşmalı boşanma hakkı tanınmaktadır.

TMK madde 166/3 ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2017/1941 E 2019/475 K sayılı içtihadına yansıyan uygulamasına göre anlaşmalı boşanmak isteyen taraflar için gereken şartlar şunlardır;

1. Anlaşmalı boşanma kararı verilebilmesi için ilk koşul; evlilik birliğinin en az bir yıl sürmesidir. Aksi takdirde hakim diğer şartları incelemeden boşanma davasını reddetmelidir.
2. İkinci koşul, eşlerin mahkemeye birlikte başvurması veya bir eşin diğerinin açtığı boşanma davasını kabul etmesidir. Burada önemli olan tarafların boşanma iradelerini aynı anda ve duruşmada hakime beyan etmesidir.
3. Üçüncü koşul, eşlerin iradelerini hâkime bizzat açıklamalarıdır. Hakimin eşleri dinleyerek serbest iradelerinin oluşup oluşmadığına karar vermesi gerekir. Madde hükmü, duruşmada tarafların her türlü baskı ve tehditten uzak olarak özgür iradeleri ile beyanda bulunduklarının denetlenmesini amaçladığından hakimin bu hususta her türlü özeni göstermesi gerekmektedir (Kılıçoğlu A: Aile Hukuku, Ocak 2019, s.113).
4. Son koşul ise; anlaşmalı olarak boşanmak isteyen eşlerin boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda da anlaşmış olmaları ve buna ilişkin düzenlemeyi hakimin onayına sunmaları gerekir. “Boşanmanın mali sonuçları” ile kastedilen maddi ve manevi tazminat ile yoksulluk nafakası talepleri, “Çocukların durumu” ile kastedilen ise, ortak çocukların velayetinin kime verileceği, velayet verilmeyen eş ile çocuklar arasında kurulacak kişisel ilişki ve çocuklar için ödenecek iştirak nafakası ile ilgili düzenlemelerdir.

Taraflar bu hususta mahkemeye bir protokol sunabilecekleri gibi, belirtilen tüm bu hususlarda mahkemeye sözlü olarak da beyanda bulunabilirler. Ancak ikinci durumda sözlü beyanın zapta geçirilmesi ve taraflarca imzalanması gerekir (Akıntürk T: Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku, İkinci Cilt, Ocak 2019, s.271).

Görüldüğü üzere, taraflar anlaşma konusunda tamamen özgür bırakılmamıştır. Bu nedenle, hakim tarafından onaylanmayan anlaşmalar hukuki sonuçlarını doğurmayacağı gibi, tarafların da kendilerine önerilen değişikliği kabul etmesi halinde anlaşma geçerli olacak ve boşanma kararı verilebilecektir.

Önemle belirtilmelidir ki, taraflarca yapılan ve hakim tarafından onaylanan anlaşma hükümleri infazda sıkıntı doğurmaması için hüküm fıkrasında aynen yer almalıdır.

*Makalemizdeki içerik, genel olarak bilgilendirme amaçlıdır. Her olayın farklı özellikler taşıması ve anlaşmalı boşanma protokolünün ekonomik ve mali haklar yönüyle bağlayıcı olması nedeniyle, internetteki matbu örneklerin kullanılması yerine konusunda uzman boşanma avukatlarından destek alınması son derece önemlidir.

**Yargıtay kararı için; https://karararama.yargitay.gov.tr/