BOŞANIRKEN TÜM MALLAR İKİYE Mİ BÖLÜNECEK?

Boşanma ile birlikte üzerime kayıtlı tüm mallar ikiye mi bölünecek? Ya da eşimin üstüne kayıtlı ne varsa yarısını alabilecek miyim?

Türkiye’de, medeni hukuk çerçevesinde, boşanma durumunda mal paylaşımı edinilmiş mallara katılma rejimine göre yapılır. Bu rejimde, evlilik birliği süresince edinilen mallar kural olarak eşler arasında eşit olarak paylaştırılır. Eşlerin evlilik öncesi sahip oldukları mallar (kişisel mallar) paylaşıma dahil edilmez. Ancak sorunun tam cevabı, eşlerin aralarında mal rejimi sözleşmesi yapıp yapmamalarına, paylaşılmak istenilen malların türüne, edinme tarihine ve eşlerin boşanmadaki kusuruna göre değişebilecektir.

1/Hangi Mal Rejimi Geçerliyse O Uygulanır!

Türk hukukunda TMK madde 202 gereğince eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanması asıldır. Eşler başka bir malvarlığı rejimini seçmedikleri müddetçe evlilik birliği içerisinde edinilen ve istisna tutulmayan mallar paylaşıma tabidir.

Hukukumuza geçerli diğer mal rejimleri mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı ve mal ortaklığıdır. Bu rejimlerde edinilmiş mallara katılmada olduğu gibi evliliğin sonlanması ile karşıdaki eşten talepte bulunma hakkı çoğu kez yoktur ya da sınırlı tutulmuştur.

Eşler, mal rejimini diledikleri şekilde ister evlenirken isterlerse daha sonradan noter huzurunda düzenlenecek sözleşmeyle değiştirebilirler. Yani mal rejimi sözleşmesi, evlenmeden önce veya sonra yapılabilir. Taraflar, istedikleri mal rejimini ancak kanunda yazılı sınırlar içinde seçebilir, kaldırabilir veya değiştirebilirler. Burada karma uygulamaya sebep olacak biçimde değişiklik yapılamaz.

Kısaca hangi mal rejimi geçerli ise buna göre uygulama yapılır. Eşler böyle bir değişiklik yapmadıklarında edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanacağından devam eden açıklamalar buna göre yapılmıştır.

2/Paylaşılmak İstenen Malın Vasfı Önemlidir!

Edinilmiş mallara katılma rejiminde paylaşılması istenilen malın niteliği önemlidir. Burada kastedilen bu malın kişisel mal mı yoksa edinilmiş mal mı olduğunun tayinidir. Çünkü kişisel mal adı üstünde kişiseldir ve diğer eşin bunda hak iddiası kural olarak dinlenmez, istisnası kişisel mala katkıdan kaynaklı değer artış payıdır. Zira TMK madde 227 gereği, eşlerden biri diğerine ait bir malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun bir karşılık almaksızın katkıda bulunmuşsa, tasfiye sırasında bu malda ortaya çıkan değer artışı için katkısı oranında alacak hakkına sahip olur ve bu alacak o malın tasfiye sırasındaki değerine göre hesaplanır.

Edinilmiş mallarda ise, diğer eşin bunlar üzerine katılma alacağı olarak adlandırılan bir payı mevcuttur.

Yasaya göre edinilmiş mallar (TMK madde 219)

1. Çalışmasının karşılığı olan edinimler,
2. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,
3. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,
4. Kişisel mallarının gelirleri,
5. Edinilmiş malların yerine geçen değerler

Yasaya göre kişisel mallar (TMK madde 220)

1. Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,
2. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,
3. Manevi tazminat alacakları,
4. Kişisel mallar yerine geçen değerler.

3/Edinme Tarihi Önemlidir!

Edinilmiş mallara katılma rejiminde malların edinme tarihi önemlidir. Çünkü tarafların evlenmeden önceki malları sadece kendilerine aittir ve diğer eş bunun üzerinde hak iddia edemez.

Yine edinilmiş mallara katılma rejimi, mahkemece evliliğin iptal veya boşanma sebebiyle sona erdirilmesine veya mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesi hallerinde, mal rejimi dava tarihinden geçerli olmak üzere sona erer. Dolayısıyla boşanma davası açıldıktan sonra edinilen mallar da kişiseldir ve paylaşmaya tabi değildir.

Ancak burada iki husus unutulmamalıdır.
-Eşin evlenmeden önce sahip olduğu kişisel mal evlilik sonrası paylaşıma tabi olan örneğin maaş vb gelirler eklenerek çoğaltılmışsa diğer eşin hak talepleri gündeme gelebilecektir.
-Yine her ne kadar boşanmadan sonra satın alınsa da, eğer bunun kaynağı öncesinde paylaşıma tabi olan edinilmiş mallara dayalı ise hak talep edilebilecektir.

Bu malların aidiyetinde şüphe görülen hallerde aşağıdaki kurallar uygulanır;

• Eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiyetinde sayılır.
• Bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal kabul edilir.
• Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür

4/Eşin Boşanmadaki Kusuru Hak Kaybına Sebep Olabilir!

Mal paylaşımında boşanma kusurlarından ikisi dikkate alınabilecektir; zina ve kötü muamele TMK madde 236/2 uyarınca; zina veya hayata kast nedeniyle boşanma halinde hakim, kusurlu eşin artık değerdeki pay oranının hakkaniyete uygun olarak azaltılmasına veya kaldırılmasına karar verebilir.

5/Eklenecek Değerler Unutulmamalıdır!

Eşlerden birinin mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde diğer eşin rızası olmadan, olağan hediyeler dışında yaptığı karşılıksız kazandırmalar ve bir eşin mal rejiminin devamı süresince diğer eşin katılma alacağını azaltmak kastıyla yaptığı devirler edinilmiş mallara eklenecektir.

Bu tür kazandırma veya devirlere ilişkin uyuşmazlıklarda mahkeme kararı, davanın kendisine ihbar edilmiş olması koşuluyla, kazandırma veya devirden yararlanan üçüncü kişilere karşı da ileri sürülebilir.

*Boşanma ve mal paylaşım davalarında hak kaybı yaşanmaması adına konusunda uzman kişilerden hukuki yardım alınması son derece önemlidir.