Aracınızı bir başkası kullanmakta iken yazılan trafik cezasından, sırf plaka sahibi olmanız nedeniyle sorumlu tutulabilir misiniz?
Sorunun cevabı, Anayasa madde 38/7 ve bu düzenlemeye dair Anayasa Mahkemesi yaklaşımında mevcuttur. Anayasa madde 38/7 “Ceza sorumluluğu şahsidir.” hükmü yer almaktadır. Ceza hukukunun temel ilkelerinden olan ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesi; bir kimsenin işlemediği bir fiilden dolayı cezalandırılmaması demektir. Diğer bir anlatımla, bir kimsenin başkasının fiilinden sorumlu tutulamamasıdır.
Söz konusu maddede adli ve idari cezalar arasında bir ayrım da yapılmamıştır. Dolayısıyla, idari makamlar tarafından tesis edilen ve muhataplarının hak ve menfaatlerini kısıtlayan idari işlemlerin de, yani trafik cezalarının da ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesine tabi olduğu açıktır. Ayrıca, Anayasamızda madde 2 içerisinde yer alan hukuk devletinin temel ilkelerinden birisi de belirlilik ilkesidir. Belirlilik ilkesi; yasal düzenlemelerin gerek kişiler gerekse idare yönünden herhangi bir duraksamaya veya kuşkuya yer vermeyecek derecede açık, net ve anlaşılabilir olması demektir.
Anayasa Mahkemesine taşınan bir olayda;
- Oto kiralama şirketinden kiralanan aracı ehliyetsiz birisi kullanır.
- Bu şekilde trafiğe çıkan araç yakalanır ve aracın sahibine polis memurları tarafından trafik cezası kesilir.
- Araç sahibi ise uygulamanın haksız olduğunu ileri sürüp Sulh Ceza Hakimliğine itiraz başvurusunda bulunur.
- Ancak başvurusu, araç kiralama işiyle uğraşması, bu durumda aracı kiralayan kişinin sorumluluğunun bulunduğu ve bu tarz durumları öngörmesi gerektiğinden bahisle reddedilir.
- Bunun üzerine konu Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru ile aktarılır.
- Anayasa Mahkemesi 2014/3134 sayılı 07/05/2015 tarihli kararında; suç ve cezaların şahsiliği ilkesinin trafik cezalarında da geçerli olduğunu kabul ederek hak ihlali tespitiyle Sulh Ceza Hakimliği kararının yeniden yargılanması yolunu açar.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlamak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemek amacıyla yürürlüğe konulmuştur. Yasadaki tanımlar kısmında şoför, karayolunda, ticari olarak tescil edilmiş bir motorlu taşıtı süren kişi olarak; araç sahibi ise, araç için adına yetkili idarece tescil belgesi verilmiş veya sahiplik veya satış belgesi düzenlenmiş kişi olarak tanımlanmıştır. Bu tanımlardan şoför ile araç sahibinin her zaman aynı kişi olmayacağı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bu gibi hallerde araç sahibi ile şoförün farklı olması durumunda kesilecek trafik cezalarının muhatabı, ilgili trafik kuralını ihlal eden kişidir (Anayasa Mahkemesi 2019/1 E 2019/14 K sayılı kararından)
Görüleceği üzere, kimsenin başkasının eyleminden sorumlu tutulamayacağı prensibi, AYM kararları gereği trafik cezalarında da geçerlidir.
*Yazımız genel bilgilendirme amaçlı olup her olayın koşulları farklı olduğundan tüm yönleriyle ele alınması gerekecektir.
**AYM kararları için; www.anayasa,gov.tr
Benzer Konular
Ziyaretçi Yorumları
