TRAFİK KAZASINDA RUHSAT SAHİBİNİN TAZMİNAT SORUMLULUĞU

Size ait aracınızla kaza yapıldı ve neticede ölü veya yaralılar var. Bu durumda ruhsat sahibi olarak tazminat sorumluluğunuz var mı?

Yazımızla, araç sahibinin trafik kazasındaki sorumluluğunu tazminat hukuku yönünden ele almaktayız.  Araç sahibinin cezai sorumluluğu için bknz: https://www.jethukuk.com/trafik-kazasinda-ruhsat-sahibi-ceza-alir-mi/

Araç sahibinin hukuki statüsü ve sorumluluğu belirlenirken; araç işleten olarak kabul edilmektedir. Burada işletenden kasıt illa ki para karşılığı aracın kullandırılması değildir. Ruhsatta size ait olan aracı kim ne şekilde kullanırsa kullansın, malik olma durumunuz devam ediyorsa hukuken sorumlusunuz. Konuyla alakalı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu madde 3’deki tanımlara bakıldığında;

• “Araç Sahibi; Araç için adına yetkili idarece tescil belgesi verilmiş veya sahiplik veya satış belgesi düzenlenmiş kişidir.”
• “Araç İşleten; Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. “

Ancak bu aracın başkasına ait olduğu, yani her ne kadar ruhsatta adınıza yer alsa da örneğin haricen satıldığı vb ispatlanırsa bu kişinin aracın işleteni sayılacağı maddenin devamında yer almaktadır.

Araç sahibinin sorumluluğu, en ağır sorumluluk türü olan kusursuz sorumluluk olarak ve aracı kullanan kişiyle birlikte sorumluluk kabul edilmektedir. Konuyla ilgili 2918 sayılı yasa madde 85 şu şekildedir;

• “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.”

Bu şekilde sorumluluğun doğması için elbette bazı şartların varlığı aranmaktadır. Yargıtay kararları doğrultusunda bunlar;

1. Motorlu bir taşıtın bulunması,
2. Bu taşıtın çalışır durumda bulunması,
3. Kaza sonucu bir zararın meydana gelmesi,
4. Oluşan zarar ile kaza arasında nedensellik bağının bulunması,
5. Araç işletenin sorumluluktan kurtulma sebeplerini ispat edememesi,

Gereklidir.

Araç sahibinin hangi hallerde sorumluktan kurtulacağı, 2918 sayılı yasa madde 86’da düzenlenmiştir. Buna göre araç sahibi, kendisi veya sorumluluğu altındaki kişilerin kusuru olmaksızın ya da kazanın araçtaki bir kusurdan kaynaklanmaması şartıyla; kazanın mücbir sebepten ya da zarar gören veya 3. kişinin ağır kusurundan kaynaklandığını ispatla sorumluluktan kurtulur.

• “…2918 s. KTK’nun 86/1. maddesinde sorumluluktan genel kurtuluş nedenleri düzenlenmiştir. İşleten kendisinin veya eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilerin kusuru bulunmaksızın ve araçtaki bir bozukluk kazayı etkilemiş olmaksızın; kazanın “bir mücbir sebepten” ya da “zarar görenin veya üçüncü kişinin ağır kusurundan” ileri geldiğini ispat ederse sorumluluktan kurtulacaktır.İşletenin üç nedenden birine dayanarak (mücbir sebep, zarar görenin veya üçüncü kişinin ağır kusuru) sorumluluktan kurtulabilmesi için öncelikle iki ortak unsurun birlikte bulunması gereklidir.2918 sayılı KTK’nun 85/1. maddesine göre, sorumluluğu için kusur aranmayan işletenin sorumluluktan kurtuluş nedenleri ileri sürebilmesi için öncelikle olayda ne kendisinin ne de eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin kusurunun bulunmaması gereklidir. İşletenin sorumluluktan kurtuluş nedenleri ileri sürebilmesi için bulunması gereken diğer şart ise araçtaki bozukluğun kazayı etkilememiş olmasıdır. İşleten, araçtaki bozuklukların sonuçlarına katlanmak zorundadır; kazayı ve zararı etkilemesi durumunda kurtuluş nedeninden yararlanamaz…”; YARGITAY HUKUK GENEL KURULU 2012/4-107 E 2012/326 K

Özet olarak, başka birisinin aracını kullanıp kaza yapması durumunda araç sahibi, oluşan zararın tazmininden sorumludur. Ancak böyle bir kazanın 3. kişi ya da kazada zarar görenin ağır kusuruyla gerçekleştiğini veya mücbir sebep olarak kabul edilecek olayların kazaya neden olduğunu ispat ederse sorumluluktan kurtulur. Sorumluluktan kurtulamadığı müddetçe kazadan zarar görenin tazminat taleplerinden sürücü ile birlikte sorumlu olacaktır. Elbette sonradan kusurlu olan sürücüye bunları rücu etme imkanı vardır.

*/Makalemizdeki içerik, genel olarak bilgilendirme amaçlıdır. Her olayın farklı özellikler taşıması ve nedeniyle, hak kaybı yaşanmaması adına konusunda uzman avukatlardan destek alınması son derece önemlidir.

**/Yargıtay kararları için; https://karararama.yargitay.gov.tr/