Ülkemiz, aktif fayların bulunduğu ve çoğunlukla 2. derece deprem kuşağında yer alan bir jeolojik yapıya sahiptir. Geçmişten günümüze bu coğrafyada, birçok deprem hadisesi yaşanmış ve maalesef acı tecrübelere sebep olmuştur.
Depremle yaşamayı öğrenmek zorunda olan bizlerin, alacağımız kısmi önlemlerle yıkıcı etkileri azaltması mümkündür. Depremde önceliğimiz can kayıpları olsa da, ekonomik yıkım baş edilmesi gereken diğer bir sorundur. Bu yazımızla, zorunlu deprem sigortaları hakkında kısa bilgilendirmeyle, şartlarını ve kapsamını vurgulamaktayız.
1-Zorunlu Deprem Sigortası Nedir?
Zorunlu deprem sigortası, bilinen adıyla DASK/ZDS poliçesiyle, deprem nedeniyle oluşan maddi zararların belirli oranda güvence altına alınmasıdır. 6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunu madde 10 gereğince;
- Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamındaki bağımsız bölümler,
- Tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tabi taşınmazlar üzerindeki meskenler,
- Bu binaların içinde yer alan ve ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kullanılan bağımsız bölümler
- Doğal afetler nedeniyle Devlet tarafından yaptırılan veya sağlanan kredi ile yapılan meskenler
Zorunlu deprem sigortasına tabidir.
Yasa gereği, bu yerlerde zorunlu deprem sigortasının yıllık olarak yenilenmesi mecburidir.
2-DASK/ ZDS Poliçesinin Kapsamına Neler Dahildir?
Zorunlu deprem sigortası, sadece hasar gören binaya gelen zararları kapsamaktadır.
Bina kavramına; temeller, ana duvarlar, bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar, bahçe duvarları, istinat duvarları, tavan ve tabanlar, merdivenler, asansörler, sahanlıklar, koridorlar, çatılar, bacalar ve yapının benzer nitelikteki tamamlayıcı kısımlarında meydana gelenler dahildir.
Bu sigorta ile, depremin doğrudan neden olduğu maddi zararların yanında, deprem sonucu meydana gelen yangın, infilak, dev dalga (tsunami) veya yer kaymasının binalarda neden olacağı hasarlar da giderilmektedir (Zorunlu Deprem Sigortası Genel Şartları madde A/1).
3-Kapsam Dışı Yapılar Nelerdir?
Bazı binalar DASK/ZDS poliçesinden faydalanamamaktadır. Bu doğrultuda;
- Kamu binaları,
- Köy binaları
- Ticari veya sınai amaçla kullanılan binalar,
- Projesi bulunmayan ve mühendislik hizmeti görmemiş binalar,
- Ağır hasarlı olduğu önceden tespit edilen binalar,
- İmar ve projeye aykırı biçimde taşıyıcı sistemine müdahale edilen binalar,
- Yıkım kararı verilen ve metruk binalar,
Kapsam dışıdır (Zorunlu Deprem Sigortası Genel Şartları madde A/2). Ayrıca bir bina için 2 defa DASK/ZDS poliçesi düzenlenemez.
4-Zorunlu Deprem Sigortasıyla Karşılanmayacak Zararlar Nelerdir?
Zorunlu deprem sigortası, oluşan tüm zararları değil, sadece bina zararlarını teminat altına almaktadır.
Zorunlu Deprem Sigortası Genel Şartları madde A/3; hangi kayıpların poliçe kapsamı dışında kaldığını belirlemiştir. Bunlar;
- Enkaz kaldırma masrafları,
- Kar kaybı, iş durması, kira mahrumiyeti, alternatif ikametgah ve işyeri masrafları, mali sorumluluklar ve benzeri dolaylı zararlar,
- Her türlü taşınır mal, eşya ve benzerleri,
- Ölüm dahil olmak üzere tüm bedeni zararlar,
- Manevi tazminat talepleri,
- Deprem ve deprem sonucu oluşan yangın, infilak, dev dalga (tsunami) veya yer kaymasının dışında kalan hasarlar,
- Belirli bir deprem hadisesine bağlı olmaksızın binanın kendi kusur ve özellikleri nedeniyle zamanla oluşan zararlar,
Kapsam dışındadır. Yukarıdaki kalemler, zorunlu deprem sigortası ile karşılanmaz. Ancak bunların ayrı ve özel bir konut ya da can sigortası ile sigortalanmaları mümkündür.
Ayrıca DASK/ZDS poliçesi ile azami teminat limiti kabul edilmektedir. Bu açıdan 25.11.2022 itibariyle tüm yapılarda azami limit 640.000 TL olup bunu aşan zararlar ödenmemektedir.
5-Deprem Sonrası Ne Yapmalı?
Depremle birlikte DASK/ZDS poliçesinden faydalanmak adına yapılacaklar sırasıyla;
- En geç 15 gün içerisinde doğrudan Doğal Afet Sigortaları Kurumu ya da poliçeyi düzenleyen sigorta şirketine bildirimde bulunulmalıdır (halihazırda bunun için alo 125 hattı, www.dask.gov.tr ve e-devlet üzerinden bildirim yapılabilmektedir) Ancak Doğal Afet Sigortaları Kurumu, başvurularda süre şartına bakılmayacağını ve süre geçmesine rağmen yapılacak tüm başvuruları değerlendireceğini basın yoluyla ilan etmiştir.
- Bu bildirimde T.C. kimlik ve poliçe numarası, güncel tapu bilgileri, binanın açık adresi ve iletişim için telefon numarası yer almalıdır.
- Kurum görevlilerinin veya yetkili kıldığı kimselerin, hasara uğrayan binalara makul amaçlarla ve uygun şekillerde girmesine ve zararı azaltmaya yönelik girişimlerde bulunmasına izin verilmelidir.
- Kurumun isteği üzerine zarar miktarıyla delilleri saptamaya, rücu hakkının kullanılmasına yararlı ve sigorta ettiren için sağlanması mümkün gerekli bilgi ve belgeleri, gecikmeksizin iletmelidir.
- Zararın tahmini miktarını belirtir yazılı bir bildirimi, makul ve uygun bir süre içinde kuruma veya poliçeyi düzenleyen sigorta şirketine iletilmelidir.
- Sigortalı bina/yer üzerinde DASK/ZDS poliçesi dışında, deprem teminatı bulunan başkaca sigorta sözleşmeleri varsa bunlar kuruma bildirilmelidir.
6-Süreç Nasıl İşlemekte?
Oluşan zararın nedeni ve miktarı için öncelikle hasar incelemesi yapılacaktır. Bu işlemleri, kurumun görevlendirdiği hasar tespit görevlilerince yerine getirilir. Tespitler bir rapor halinde belirlenir.
Tazminat miktarının hesaplanmasında, depremin yaşandığı yerde ve tarihte, benzer yapıların özellikleri göz önünde bulundurulur. Binanın piyasa rayiçlerine göre hesaplanan yeniden yapım maliyeti esas alınır.
Bu şekilde tespit olunan tazminat, sigorta genel şartları gereği 1 ay içerisinde ödenecektir.
7- Diğer Durumlar
Belirlenen tazminat miktarı az bulunduğu ya da hiç ödeme yapılmadığı takdirde; ya Ticaret Mahkemelerinde dava ya da Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru ile eksik kısım talep edilebilecektir. Bu davalar, yıkılan/hasar gören davanın bulunduğu yerde görülür. Dava açmak için zamanaşımı 2 yıldır.
Tazminat ödemesi neticesinde karşılanmayan masraflar için varsa özel konut sigorta poliçesine başvurulabilir. Bu durumda DASK/ZDS ödemesi indirilerek, özel poliçenin şartlarına göre ödeme yapılacaktır.
Oluşan zararlardan ötürü, sorumlu müteahhit, fenni mesul ve yapı denetim sorumluları hakkında cezai ve hukuki sorumluluk hükümleri ile idari yargıda tam yargı davası açma hakları saklıdır.
*Sigorta ve diğer adli başvurularda hak kaybı yaşanmaması adına, belgelerin zamanında ve eksiksiz biçimde sunulması son derece önemlidir.
Benzer Konular
